سرنوشت تلخ پیازهای فریدن

در شهرستان فریدن، جایی که بوی عرق کشاورز با نفس‌های خاک درآمیخته است و هر روز امیدی خسته اما زنده در دل زمین جوانه می‌زند، سالانه هزاران تن پیاز تولید می‌شود. کشاورزان این منطقه با وجود کم‌آبی، گرانی نهاده‌ها و نبود حمایت‌های موثر، به زمین وفادار مانده‌اند و کشت را ادامه می‌دهند.
همین که پیاز سر از خاک بیرون می‌آورد و فصل برداشت فرا می‌رسد، دلهره‌ای عمیق‌تر از روزهای خشکسالی آغاز می‌شود و تمام آرزوها و زحمات کشاورز زیر تیغ بی‌عدالتی بازار فرو می‌ریزد. آنجا که باید نتیجه‌ی تلاش دیده شود، قیمت‌ها به شکلی نگران‌کننده افت می‌کند و صرفه‌ی اقتصادی برداشت از بین می‌رود.
طبق آمار رسمی، سطح زیرکشت پیاز در فریدن حدود ۳۰۰۰ هکتار است و میانگین برداشت از هر هکتار به ۷۰ تن می‌رسد. یعنی سالانه بیش از ۲۰۰ هزار تن محصول تولید می‌شود. هزینه‌ی تولید هر هکتار تا ۷۰۰ میلیون تومان برآورد شده است، در حالی‌که نرخ فروش در سال‌های اخیر به کمتر از ۵۰۰۰ تومان برای هر کیلو رسیده است.
پیاز ارزان‌تر از دستمزد کارگر؛ ویرانی تدریجی کشاورزی در فریدن
در چنین شرایطی، کشاورز ناچار می‌شود تصمیمی بگیرد که نه حاصل محاسبه‌ی اقتصادی، بلکه حاصل ناامیدی است. بسیاری از کشاورزان می‌گویند: اگر قرار باشد هزینه‌ی برداشت بیشتر از قیمت فروش باشد، اصلاً چرا برداشت کنیم؟ این سؤال ساده، خلاصه‌ی یک بحران طولانی‌مدت است که توسط مسئولان نادیده گرفته شده است.
دلایل این بحران به‌روشنی دیده می‌شود. نبود سیاست‌گذاری شفاف در قیمت تضمینی، فقدان نظارت واقعی بر بازار، ضعف زیرساخت‌های صادراتی و بی‌توجهی به مشارکت فعال خود کشاورزان، انگیزه‌ها را فرسوده کرده‌ است.
با وجود تصویب حمایت‌هایی مانند بیمه فراگیر محصولات کشاورزی توسط دولت، درصد زیادی از کشاورزان هنوز محصولات خود را بیمه نکرده‌اند و در معرض آسیب مانده‌اند.
وقتی قیمت پیاز، زحمت کشاورز را بی‌ارزش می‌کند
برای خروج از این بن‌بست، نیاز به تصمیم‌هایی داریم که هم جسورانه باشند و هم از دل مردم برخاسته باشند. مسئولان باید پیش از آغاز فصل برداشت، قیمت تضمینی محصولات کشاورزی را واقعی و شفاف اعلام کنند تا کشاورزان با دیدی روشن و آرامش‌خاطر وارد دوره‌ی برداشت شوند. همچنین راه‌اندازی پایانه‌های فروش مستقیم می‌تواند واسطه‌گری را حذف کند و سود حاصل از زحمت کشاورز را مستقیماً به خودش بازگرداند.
فصل افت قیمت، فصل سقوط امید در مزارع فریدن
در کنار این اقدامات، حمایت‌های صادراتی هدفمند باید فعال شوند تا محصولات وارد بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی شوند. این کار نه‌تنها درآمد را افزایش می‌دهد بلکه بازار داخلی را از فشار عرضه‌ی بیش‌از‌حد خارج می‌کند. دولت موظف است طرح‌های بیمه‌ای جامعی را اجرا کند تا علاوه‌بر پوشش بلایای طبیعی، از نوسانات شدید بازار نیز محافظت کند.
در نهایت، تشکیل شوراهای محلی با حضور نمایندگان واقعی کشاورزان، تصمیم‌سازی‌ها را از حالت بالادستی خارج کرده و به فرآیندی مشارکتی تبدیل می‌کند. این اقدام باعث می‌شود سیاست‌ها دقیق‌تر و قابل‌اجرا باشند.
اگر به کشاورز فریدنی توجه نشود، همان خاکی که امروز محصول می‌دهد، فردا از سکوت و خالی بودن پژمرده می‌شود. این بی‌توجهی نه‌تنها معیشت صدها خانواده را تهدید می‌کند بلکه در بلندمدت، امنیت غذایی کشور را نیز با بحران مواجه می‌سازد. غفلت از رنج‌های کشاورز، غفلت از بنیان‌های پایداری یک جامعه تلقی می‌شود.