شفافیت مالی، توسعه پایدار؛ شهرداری داران در مسیر اعتماد عمومی
- شناسه خبر: 13948
- تاریخ و زمان ارسال: 23 مهر 1404 ساعت 07:57
- نویسنده: مدیریت دالانکوه

دالانکوه – گفت و گوی ویژه خبری
سهیلا محمدیان
در دنیای مدیریت شهری، امور مالی نقشی حیاتی و تعیینکننده در تحقق اهداف توسعهای، ارائه خدمات عمومی و حفظ تعادل اقتصادی شهر ایفا میکند. شهرداریها بهعنوان نهادهای اجرایی محلی، نیازمند برنامهریزی دقیق، شفافیت مالی و تعامل مؤثر با شهروندان هستند تا بتوانند در مسیر آبادانی و رفاه عمومی گام بردارند. در همین راستا، خبرنگار ما گفتوگویی اختصاصی با جناب آقای مهدی جواهری، مسئول امور مالی شهرداری داران، ترتیب داده است تا ضمن بررسی وضعیت بودجه، منابع درآمدی، چالشها و برنامههای آینده، با نگاه دقیقتری به پشتصحنه مدیریت مالی شهری بپردازیم. این مصاحبه فرصتی برای آشنایی با تلاشهای مجموعه مالی شهرداری داران در مسیر شفافسازی، توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است.
خبرنگار ) وضعیت کلی بودجه شهرداری داران در سال جاری چگونه است؟
مسئول امور مالی ) بودجه سال جاری شهرداری داران با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشور، کاهش درآمدهای عمومی و محدودیتهای مالی، با رویکردی مبتنی بر صرفهجویی، شفافسازی هزینهها و اولویتبندی دقیق پروژهها تدوین شده است.
در این چارچوب، تمرکز اصلی بر سه محور کلیدی ارتقاء خدمات شهری شامل نگهداری فضای سبز، نظافت عمومی، توسعه زیرساختهای شهری و پاسخگویی سریعتر به نیازهای شهروندان است.
بهسازی و ایمنسازی معابر : اجرای پروژههای لکهگیری، آسفالتریزی، اصلاح هندسی خیابانها و مناسبسازی مسیرهای عبور و مرور برای همه
اقشار جامعه و مدیریت پسماند و محیط زیست : تقویت سیستم جمعآوری و تفکیک زباله، آموزش شهروندی در زمینه کاهش تولید پسماند، و اجرای طرحهای پایش و پاکسازی نقاط آلوده شهری قرار گرفته است. این بودجه با هدف حفظ کیفیت خدمات عمومی، افزایش رضایت شهروندان و جلوگیری از توقف پروژههای ضروری، به گونهای تنظیم شده که ضمن رعایت اصول مالی، پاسخگوی نیازهای اولویتدار شهر باشد.
خبرنگار ) مهمترین منابع درآمدی شهرداری داران چیست؟
مسئول امور مالی ) مهمترین منابع درآمدی شهرداری داران شامل مجموعهای از عوارض و خدمات شهری است که نقش حیاتی در تأمین هزینههای جاری و عمرانی ایفا میکنند. این منابع عبارتاند از :
– عوارض نوسازی و عمران شهری: پرداختی سالانه شهروندان بابت نگهداری و توسعه زیرساختهای شهری.
– صدور پروانههای ساختمانی و پایانکار : درآمد حاصل از صدور مجوزهای ساختوساز، که با رونق ساختوساز مستقیماً بر بودجه شهرداری تأثیر میگذارد.
– عوارض کسب و پیشه: دریافت عوارض از واحدهای صنفی و تجاری فعال در سطح شهر، که به تناسب نوع فعالیت و موقعیت مکانی تعیین میشود.
– کمکها و اعتبارات دولتی: شامل تخصیصهای بودجهای از سوی دولت، که معمولاً برای پروژههای خاص یا در قالب طرحهای ملی پرداخت میشود.
– درآمد حاصل از خدمات شهری: مانند اجاره املاک شهرداری، خدمات حملونقل، مدیریت پسماند، و سایر خدمات عمومی ارائهشده به شهروندان
در سالهای اخیر، شهرداری داران با هدف کاهش وابستگی به منابع دولتی و افزایش پایداری مالی، تلاش کرده است تا تنوع درآمدی خود را گسترش دهد. این اقدامات شامل بهینهسازی فرآیندهای دریافت عوارض، تسهیل صدور مجوزها، و توسعه خدمات درآمدزا بوده همچنین، برنامههایی برای جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی و مشارکتهای مردمی در پروژههای شهری در دستور کار قرار دارد.
خبرنگار )آیا شهرداری با کسری بودجه مواجه است؟
مسئول امور مالی ) در برخی ماههای سال جاری، بهویژه در دورههایی که وصولیهای شهرداری از محل عوارض و درآمدهای جاری کاهش یافت، با کسری بودجه موقت مواجه شدیم. این کاهش عمدتاً ناشی از رکود اقتصادی، کاهش ساختوساز، و تأخیر در پرداختهای شهروندان بود. با این حال، شهرداری با اتخاذ تدابیر مدیریتی از جمله کنترل و اولویتبندی هزینهها، تعویق برخی پروژههای غیرضروری، و همچنین تلاش برای جذب منابع جدید از طریق مشارکتهای مردمی و تسهیل فرآیندهای درآمدزا، توانست تعادل نسبی در بودجه برقرار کند. در حال حاضر، با وجود محدودیتها، روند مالی شهرداری در مسیر پایداری قرار گرفته و برنامهریزیهایی برای افزایش درآمدهای پایدار و کاهش وابستگی به کمکهای دولتی در دست اجراست.
خبرنگار) چه اقداماتی برای شفافسازی مالی انجام شده است؟
مسئول امور مالی ) شهرداری داران در راستای ارتقای شفافیت مالی و پاسخگویی به شهروندان، مجموعهای از اقدامات اساسی را در دستور کار قرار داده است. مهمترین این اقدامات عبارتاند از:
1- ارائه گزارشهای دورهای به شورای اسلامی شهر؛ گزارشهای مالی فصلی و سالانه بهصورت منظم به شورا ارائه میشود تا نظارت دقیقتری بر عملکرد مالی شهرداری صورت گیرد.
2 – انتشار عمومی بخشی از اطلاعات مالی ؛ با هدف جلب اعتماد عمومی، بخشی از اطلاعات مالی شامل بودجه مصوب، هزینهکرد پروژهها و درآمدهای محققشده از طریق رسانههای محلی در دسترس عموم قرار گرفته است.
3 – حرکت از مبنای نقدی به سمت شناسایی و ثبت تعهدی هزینهها ؛ این تغییر رویکرد در حسابداری، موجب بهبود قابلیت مقایسه اطلاعات مالی در طول زمان و تصمیمگیری دقیقتر مدیریتی شده است.
4 – تقویت نظام حسابداری و کنترل داخلی ؛ با بهروزرسانی فرآیندهای حسابداری و آموزش کارکنان، بستر لازم برای تحلیلهای مالی دقیقتر و پیشبینیپذیری بهتر منابع و مصارف فراهم شده است. این اقدامات در مجموع، گامی مهم در جهت ارتقای شفافیت، افزایش اعتماد عمومی و بهبود کارایی مالی شهرداری به شمار میروند.
خبرنگار ) نحوه هزینهکرد بودجه در حوزه عمرانی چگونه است؟
مسئول امور مالی ) نحوه هزینهکرد بودجه در حوزه عمرانی شهرداری داران با تمرکز بر پروژههای اولویتدار و ضروری انجام شده است. در این راستا، اعتبارات عمرانی عمدتاً به موارد زیر اختصاص یافتهاند:
* آسفالتریزی و ترمیم معابر شهری: با هدف بهبود عبور و مرور، افزایش ایمنی و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان
* اصلاح و بهسازی شبکه آبهای سطحی: برای جلوگیری از آبگرفتگی در فصول بارندگی و مدیریت بهتر روانآبها
* توسعه و نگهداری فضای سبز شهری: شامل کاشت درخت، تجهیز پارکها، و ایجاد فضاهای تفریحی برای خانوادهها
* اجرای کففرش، جدولگذاری و احداث کانیو: بهمنظور زیباسازی محیط شهری و هدایت اصولی آبهای سطحی
نظارت مستمر بر اجرای این پروژهها از طریق واحدهای فنی و نظارتی شهرداری در دستور کار قرار دارد تا کیفیت اجرا و تطابق با برنامههای مصوب تضمین شود. همچنین تلاش شده است که تخصیص اعتبارات عمرانی به گونهای صورت گیرد که ضمن حفظ تداوم فعالیتهای جاری شهرداری، هیچگونه اخلالی در اجرای پروژههای خدماتی و عملیاتی ایجاد نشود. این رویکرد، ضمن پاسخگویی به نیازهای فوری شهر، زمینهساز توسعه پایدار و متوازن در حوزه زیرساختهای شهری خواهد بود.
خبرنگار ) آیا شهرداری بدهی معوق دارد؟
مسئول امور مالی ) بهطور طبیعی، بخشی از بدهیهای موجود شهرداری ها مربوط به دورههای گذشته است. وجود بدهیهای معوق در شهرداریها امری متداول و تا حدی ذاتیِ ماهیت فعالیتهای عمرانی و خدماتی این نهادها محسوب میشود. شهرداری داران نیز از این قاعده مستثنا نیست و بخشی از بدهیهای فعلی، ناشی از تعهدات انباشته در سالهای پیشین است. برنامهریزی مالی شهرداری بهگونهای انجام شده که پرداخت این بدهیها بدون ایجاد فشار بر بودجه جاری و بدون اختلال در ارائه خدمات عمومی و اجرای پروژههای ضروری صورت گیرد. در این راستا، بخشی از منابع درآمدی جدید و صرفهجوییهای انجامشده در هزینههای غیرضروری، به تسویه بدهیها اختصاص یافتهاند.
خبرنگار ) چه برنامهای برای افزایش درآمد پایدار شهرداری دارید؟
مسئول امور مالی ) شهرداری داران با هدف افزایش درآمد پایدار و کاهش وابستگی به منابع دولتی، مجموعهای از برنامههای عملیاتی و بلندمدت را در دستور کار قرار داده است. مهمترین این برنامهها عبارتاند از:
– توسعه خدمات الکترونیک شهری: با راهاندازی سامانههای هوشمند برای پرداخت عوارض، صدور مجوزها، و ارائه خدمات غیرحضوری، ضمن تسهیل امور شهروندان، درآمدهای ناشی از خدمات نیز افزایش یافته و شفافتر شدهاند.
– ایجاد و ساماندهی بازارچههای محلی: این بازارچهها با هدف حمایت از کسبوکارهای خرد، رونق اقتصادی محلی و ایجاد بستر درآمدی جدید برای شهرداری طراحی شدهاند. بخشی از درآمد حاصل از اجاره غرفهها و خدمات جانبی به شهرداری اختصاص مییابد.
– جذب سرمایهگذار برای پروژههای مشارکتی: از طریق ارائه طرحهای عمرانی، خدماتی و گردشگری به بخش خصوصی، زمینه مشارکت در اجرای پروژهها فراهم شده است. این مشارکتها نهتنها موجب توسعه شهری میشوند، بلکه درآمدهای بلندمدت و پایدار برای شهرداری ایجاد میکنند.
– ساماندهی و بهرهبرداری بهینه از املاک شهرداری: با شناسایی، ثبت، و تعیین تکلیف املاک بلااستفاده یا کمکاربرد، برنامههایی برای واگذاری، اجاره یا تبدیل آنها به مراکز خدماتی و تجاری در حال اجراست.
خبرنگار ) نقش مردم در تأمین مالی شهرداری چیست؟
مسئول امور مالی )نقش مردم در تأمین مالی شهرداری، نقشی کلیدی و غیرقابلانکار است که مستقیماً بر کیفیت خدمات شهری و توسعه زیرساختها تأثیر میگذارد. مشارکت شهروندان در این زمینه از چند مسیر مهم صورت میگیرد:
– پرداخت بهموقع عوارض شهری: از جمله عوارض نوسازی، کسب و پیشه، و خدمات ساختمانی. این پرداختها منابع اصلی درآمد شهرداری را تشکیل میدهند و تأخیر یا عدم پرداخت آنها موجب اختلال در اجرای پروژهها و خدمات عمومی میشود.
– مشارکت در طرحهای شهری و عمرانی: حضور فعال شهروندان در جلسات مشورتی، طرحهای مشارکتی، و پروژههای محلهمحور، نهتنها موجب افزایش سرمایه اجتماعی میشود، بلکه در برخی موارد منجر به جذب سرمایههای مردمی و کاهش هزینههای اجرایی میگردد.
– همکاری در حفظ و نگهداری اموال عمومی: مراقبت از فضای سبز، تجهیزات شهری، و زیرساختهای عمومی باعث کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری و افزایش عمر مفید این سرمایهها میشود.
این مشارکتها، علاوه بر تأمین مالی مستقیم، موجب افزایش حس تعلق شهروندان به شهر، ارتقاء شفافیت مالی، و بهبود کارایی مدیریت شهری میشود. شهرداری نیز موظف است با اطلاعرسانی شفاف، تسهیل فرآیندهای پرداخت و مشارکت، و پاسخگویی مؤثر، زمینهساز این همکاری سازنده باشد.
خبرنگار ) آیا تخفیف یا مشوقهایی برای پرداخت عوارض در نظر گرفته شده؟
مسئول امور مالی ) بله، شهرداری داران در مناسبتهای خاص ملی و محلی، از جمله دهه مبارک فجر، هفته شهرداری و برخی ایام تعیینشده توسط شورای اسلامی شهر، تخفیفهایی برای پرداخت عوارض نوسازی، کسب و پیشه و سایر عوارض شهری در نظر میگیرد. این مشوقها با هدف ترغیب شهروندان به پرداخت بهموقع، کاهش بدهیهای معوق و تقویت مشارکت مالی عمومی طراحی شدهاند. علاوه بر تخفیفهای مناسبتی، در برخی موارد برای پرداخت نقدی، تسویه یکجای بدهیها یا مشارکت در طرحهای عمرانی محلهمحور نیز امتیازاتی مانند تقسیط آسان، بخشودگی جرائم دیرکرد یا اولویت در دریافت خدمات شهری ارائه میشود. اطلاعرسانی درباره این مشوقها از طریق تابلوهای اطلاعرسانی، رسانههای محلی و شبکههای اجتماعی انجام میشود تا همه شهروندان بتوانند از فرصتهای موجود بهرهمند شوند.
خبرنگار ) نحوه تخصیص بودجه به مناطق مختلف شهر چگونه است؟
مسئول امور مالی ) تخصیص بودجه به مناطق مختلف شهر داران بر اساس اصول عدالت شهری و با هدف رفع نابرابریهای زیرساختی انجام میشود. در این فرآیند، چند معیار کلیدی مورد توجه قرار میگیرد:
* نیازسنجی دقیق هر منطقه: با بررسی وضعیت موجود، مشکلات زیرساختی، و درخواستهای مردمی، اولویتهای عمرانی هر منطقه شناسایی میشود.
* تراکم جمعیت و میزان بهرهبرداری عمومی: مناطقی با جمعیت بیشتر و استفاده گستردهتر از خدمات شهری، سهم بیشتری از بودجه را دریافت میکنند تا پاسخگوی نیازهای روزمره شهروندان باشند.
* میزان محرومیت و عقبماندگی عمرانی: مناطقی که در سالهای گذشته کمتر از خدمات عمرانی بهرهمند شدهاند یا با کمبودهای جدی مواجهاند، در تخصیص بودجه در اولویت قرار میگیرند.
پروژههای ضروری و تأثیرگذار: پروژههایی که نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی، ایمنی شهری یا توسعه پایدار دارند، حتی اگر در مناطق کمجمعیت باشند، در تخصیص بودجه لحاظ میشوند.
این رویکرد باعث شده است که بودجه عمرانی بهصورت هدفمند و متوازن بین مناطق مختلف شهر توزیع شود، بهگونهای که ضمن پاسخگویی به نیازهای فوری، زمینه توسعه بلندمدت و کاهش شکافهای خدماتی نیز فراهم گردد.
خبرنگار ) آیا در سال جاری پروژه جدیدی آغاز شده است؟
مسئول امور مالی ) بله، در سال جاری چند پروژه عمرانی جدید با هدف ارتقاء کیفیت زندگی شهری و پاسخگویی به مطالبات شهروندان در دستور کار شهرداری داران قرار گرفتهاند. از جمله مهمترین این پروژهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– آسفالتریزی معابر فرسوده: با توجه به درخواستهای مکرر شهروندان و بررسیهای میدانی، آسفالتریزی و ترمیم معابری که در وضعیت نامناسب قرار دارند، بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی شهرداری در حال برنامهریزی و اجراست. این پروژه بهزودی عملیاتی خواهد شد و نقش مهمی در بهبود عبور و مرور شهری ایفا میکند.
– بهسازی میدان مرکزی شهر: این طرح شامل اصلاح هندسی، زیباسازی محیط، و ارتقاء روشنایی و ایمنی میدان است که بهعنوان قلب تپنده شهر، نقش نمادین و عملکردی مهمی دارد.
– احداث میدان ورودی شرقی داران : احداث میدان در بخش ورودی شهر و اتصال آن به محور کمربندی، از اقدامات مهم در جهت ساماندهی ورودی شهر، تسهیل جریان ترافیک و افزایش ایمنی مسیرهای ارتباطی به شمار میرود.
– احداث پارک محلهای در برخی مناطق: با هدف افزایش سرانه فضای سبز، ایجاد محیطی امن و دلپذیر برای خانوادهها، و تقویت تعاملات اجتماعی در محلات کمبرخوردار.
اصلاح و تقویت روشنایی معابر: این پروژه با هدف افزایش امنیت شبانه، کاهش حوادث، و بهبود جلوههای بصری شهر در حال اجراست. اجرای این پروژهها با نظارت مستمر فنی و مالی همراه است تا ضمن رعایت استانداردهای عمرانی، رضایت عمومی نیز تأمین شود.
خبرنگار ) چه چالشهایی در مدیریت مالی شهرداری وجود دارد؟
مسئول امور مالی )مدیریت مالی شهرداری داران در سال جاری با چالشهای متعددی مواجه بوده که عمدتاً ریشه در شرایط اقتصادی کلان کشور و محدودیتهای ساختاری دارد. مهمترین این چالشها عبارتاند از:
* نوسانات اقتصادی و تورم: افزایش قیمت مصالح، خدمات و دستمزدها موجب رشد هزینههای جاری و عمرانی شده و برنامهریزی مالی را با پیچیدگی بیشتری روبهرو کرده است.
* کاهش درآمدهای مردمی: بهدلیل فشارهای اقتصادی بر شهروندان، میزان پرداخت عوارض شهری کاهش یافته و وصولیها با افت مواجه شدهاند، که این امر مستقیماً بر توان مالی شهرداری تأثیر گذاشته است.
* افزایش هزینههای جاری و تعهدات انباشته: هزینههای ثابت مانند نگهداری زیرساختها، حقوق و مزایای کارکنان، و خدمات عمومی شهری بهطور مستمر در حال افزایشاند و بخشی از منابع را به خود اختصاص میدهند، که مانع از سرمایهگذاری گسترده در پروژههای جدید میشود. با وجود این چالشها، شهرداری تلاش کرده است با مدیریت هزینهها، اولویتبندی پروژهها، و توسعه منابع درآمدی پایدار، تعادل نسبی در بودجه برقرار کند و خدمات عمومی را بدون وقفه ادامه دهد.
خبرنگار ) آیا شهرداری از ظرفیت سرمایهگذاری بخش خصوصی استفاده میکند؟
مسئول امور مالی ) مشارکت بخش خصوصی یکی از مؤثرترین راهکارهای توسعه شهری در شرایط محدودیت منابع مالی است. تجربه نشان داده است که شهرداریهایی موفق و سربلند خواهند بود که بتوانند بخش خصوصی را بهعنوان دو بازوی اجرایی و سرمایهگذاری در کنار خود داشته باشند. این مشارکتها نهتنها موجب تسریع در اجرای پروژهها میشوند، بلکه کیفیت خدمات شهری را نیز ارتقاء میبخشند.
در شهرداری داران، تلاش شده است با طراحی پروژههای مشارکتی در حوزههای عمرانی، خدماتی، گردشگری و فرهنگی، زمینه جذب سرمایهگذاران فراهم شود. از جمله اقدامات صورتگرفته میتوان به واگذاری بهرهبرداری از فضاهای عمومی، احداث بازارچههای محلی، و اجرای طرحهای فضای سبز با مشارکت بخش خصوصی اشاره کرد ؛ همچنین، با ایجاد بسترهای قانونی، تسهیل فرآیندهای اداری، و ارائه مشوقهای مناسب، شهرداری در پی آن است که اعتماد سرمایهگذاران را جلب کرده و مسیر همکاریهای بلندمدت را هموار سازد.
خبرنگار ) نقش فناوری در مدیریت مالی شهرداری چیست؟
مسئول امور مالی ) فناوری نقش بسیار مؤثری در ارتقاء کیفیت مدیریت مالی شهرداری ایفا کرده است. استفاده از ابزارهای نوین دیجیتال نهتنها موجب افزایش دقت و سرعت در انجام امور مالی شده، بلکه شفافیت و قابلیت نظارت را نیز بهطور چشمگیری بهبود بخشیده است. از جمله مهمترین کاربردهای فناوری در این حوزه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– نرمافزارهای مالی تخصصی : امروزه نقش سیستمهای اطلاعاتی، بهویژه سیستمهای اطلاعاتی حسابداری، در پیشبرد اهداف راهبردی سازمانها بهخوبی آشکار است. سیستم اطلاعاتی حسابداری با دارا بودن ماژولهای متعدد در بخشهای مختلف سازمان، میتواند با تهیه و ارائه گزارشهای دقیق از هر بخش بهصورت مستقل، نقش مؤثری در کنترل مدیریت واحدها و نیز تقویت کنترلهای داخلی سازمان ایفا کند. این سیستمها ضمن ایجاد شفافیت اطلاعاتی، زمینه تصمیمگیری آگاهانه و بهموقع مدیران را نیز فراهم میسازند.
– سامانههای پرداخت آنلاین: شهروندان میتوانند از طریق درگاههای الکترونیکی، عوارض و هزینههای خدمات شهری را بهصورت غیرحضوری پرداخت کنند. این امر علاوه بر تسهیل امور مردم، موجب افزایش وصولیها و کاهش خطاهای انسانی شده است.
– داشبوردهای مدیریتی و تحلیلی: مدیران شهرداری با استفاده از داشبوردهای هوشمند، میتوانند وضعیت مالی را بهصورت لحظهای رصد کرده، روند درآمد و هزینه را تحلیل کرده و تصمیمگیریهای بهموقع و دقیقتری انجام دهند. این ابزارها در مجموع، موجب ارتقاء بهرهوری، کاهش هزینههای پنهان، و افزایش اعتماد عمومی به عملکرد مالی شهرداری شدهاند. همچنین، زمینهساز حرکت بهسوی مدیریت هوشمند شهری و پاسخگویی بهتر به نیازهای شهروندان هستند.
خبرنگار ) ضمن تشکر از شما که وقتی را در اختیار ما گذاشتید در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید.
مسئول امور مالی ) لازم میدانم از زحمات بیوقفه شهردار محترم، رئیس و اعضای محترم شورای اسلامی شهر داران، پرسنل خدوم شهرداری بهویژه همکاران پرتلاش در واحد مالی و حسابداری، و کارگران زحمتکش حوزه خدمات شهری که با تلاش شبانهروزی در زیباسازی، نظافت و نگهداری شهر نقشآفرینی میکنند، صمیمانه قدردانی کنم ؛ همچنین از شهروندان عزیز شهر داران دعوت میکنم تا همچون گذشته، با پرداخت بهموقع عوارض شهری، مشارکت فعال در طرحهای عمرانی و فرهنگی، و ارائه پیشنهادات سازنده، ما را در مسیر توسعه، آبادانی و ارتقاء کیفیت زندگی شهری یاری دهند، مشارکت شما نهتنها پشتوانهای برای مدیریت شهری است، بلکه نماد همدلی و مسئولیتپذیری اجتماعی در ساختن آیندهای روشن برای داران خواهد بود. با هم، میتوانیم شهری بسازیم که در آن امید، نظم، زیبایی و رفاه برای همه جاری باشد.